Làng Ngọc Tân thuộc xã Ngọc Quan, huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ - một trong những cơ sở đầu tiên của huyện Đoan Hùng thực hiện xây dựng mô hình làng văn hóa mới. Trong những năm qua, dưới sự quan tâm, lãnh chỉ đạo của Đảng bộ, chính quyền cùng sự tham gia hưởng ứng của mọi tầng lớp nhân dân trong toàn xã, phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa đã được triển khai sâu rộng và đạt nhiều kết quả, góp phần tích cực vào việc thực hiện chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, tạo chuyển biến rõ nét trong phát triển kinh tế, xã hội tại địa phương.
Làng văn hóa Ngọc Tân hiện có 167 hộ gia đình với 642 nhân khẩu, trong đó chỉ có 2 hộ gia đình là dân tộc Kinh còn lại đều là người Cao Lan. Trước đây làng là cái nôi truyền thống cách mạng, ngày nay làng có nhiều khởi sắc, bộ mặt nông thôn có nhiều thay đổi, trong làng không còn hộ đói, số hộ khá giả, hộ giàu tăng cao, đời sống của nhân dân được nâng lên rõ rệt. Xưa thấp thoáng sau lũy tre làng, giờ trong làng chủ yếu nhà xây kiên cố 2 – 3 tầng. Thực hiện phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, làng Ngọc Tân triển khai tới 100% số hộ trên địa bàn. Hàng năm, có trên 90% số hộ đạt danh hiệu gia đình văn hóa, làng luôn đạt danh hiệu khu dân cư văn hóa tiêu biểu của huyện Đoan Hùng. Làng còn duy trì trên 20 tổ liên gia tự quản, các câu lạc bộ, các tổ sinh hoạt văn hóa, thể thao… Ngọc Tân luôn thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang vè lễ hội. Việc tổ chức đám cưới, đám tang đều phù hợp với từng gia cảnh, không gây lãng phí. Bà Nguyễn Thị Hải – cán bộ văn hóa xã Ngọc Quan cho biết: Thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, Làng Ngọc Tân đã phát huy được thế mạnh của địa phương, khơi dậy tình đoàn kết keo sơn cộng đồng gắn kết các dân tộc trên địa bàn xã, khơi dậy bản sắc văn hóa của địa phương, là thôn đi đầu trong phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” của đồng bào dân tộc Cao Lan.
Làng Ngọc Tân có lễ hội Ngọc Tân được tổ chức vào ngày mùng 1 và mùng 2 tháng 2 âm lịch hàng năm tại đình làng Ngọc Tân để tưởng nhớ công ơn của tam vị đại vương cùng các vị anh hùng dân tộc và ôn lại truyền thống hào hùng của quê hương. Việc tổ chức lễ hội đảm bảo nét đẹp của làng, vừa mang tính văn minh tiết kiệm, duy trì các trò chơi dân gian của địa phương, tái hiện đời sống của cộng đồng dân tộc Cao Lan. Các khu di tích lịch sử đình, chùa được tôn tạo, nhà văn hóa thôn được xây dựng theo kiến trúc của người Cao Lan với nguồn kinh phí lên tới gần 100 triệu đồng. Phong trào văn hóa, văn nghệ phát triển mạnh, lưu giữ được các giá trị dân gian của người dân tộc Cao Lan như múa chim gâu, múa xúc tép, múa xèo ca, sình ca, ẩm thực bánh chim, bánh tráng,... Cụ Sầm Xuân Sinh – già làng Ngọc Tân cho biết: Công cuộc xây dựng phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa của làng Ngọc Tân được triển khai đến tất cả bà con và đã đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên việc xây dựng thì dễ nhưng giữ gìn thì khó. Trước hết muốn giữ gìn bản sắc văn hóa của người Cao Lan thì phải giữ gìn tiếng nói của người Cao Lan, duy trì và mở các lớp dạy tiếng Cao Lan cho con cháu người Cao Lan.
Có thể nói từ thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, góp phần đưa phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” ở làng Ngọc Tân ngày càng phát triển. Đây là yếu tố để Ngọc Tân xây dựng và giữ gìn danh hiệu làng văn hóa, từ đó giúp cho đời sống của người dân được cải thiện, để văn hóa thực sự là nền tảng, động lực và mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội của địa phương.
Thanh Hương – Ngọc Mỹ