Xác định kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm là nhiệm vụ trọng tâm của Ủy ban kiểm tra các cấp nhằm phát hiện, ngăn chặn kịp thời vi phạm của tổ chức Đảng cấp dưới và đảng viên, góp phần giữ vững kỷ cương, kỷ luật của Đảng; xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh. Trong những năm qua, Ủy ban kiểm tra Huyện ủy và Ủy ban kiểm tra Đảng ủy cơ sở đã bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy và hướng dẫn nghiệp vụ của Ủy ban kiểm tra cấp trên để xây dựng chương trình kế hoạch; chủ động giám sát thường xuyên, theo dõi địa bàn, nắm chắc tình hình tổ chức Đảng và đảng viên; phối hợp chặt chẽ với các các Ban xây dựng Đảng, MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội, các cơ quan trong khối nội chính và các phòng, đơn vị trực thuộc UBND huyện để nắm bắt thông tin, phát hiện dấu hiệu vi phạm của tổ chức Đảng cấp dưới và đảng viên phục vụ công tác kiểm tra.
Trong quá trình thực hiện, Ủy ban kiểm tra cấp huyện và cơ sở đã tập trung vào những nơi có biểu hiện mất đoàn kết nội bộ, những lĩnh cực nhạy cảm, dễ xảy ra vi phạm như việc thực hiện các nguyên tắc tập trung dân chủ, đoàn kết nội bộ, thực hành tiết kiệm, chống lãnh phí, công tác cán bộ, việc quản lý, sử dụng vốn, ngân sách, xây dựng cơ bản, quản lý đất đai, tài nguyên, khoáng sản, đền bù, giải phóng mặt bằng...; tập trung kiểm tra, giải quyết dứt điểm các vụ việc phức tạp, tồn đọng, kéo dài, những vụ việc nổi cộm dư luận quan tâm.
Kết quả cụ thể, trong nhiệm kỳ 2015-2020, Ủy ban kiểm tra các cấp trong huyện đã tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 09 tổ chức đảng, trong đó có 08 Đảng ủy cơ sở, 01 Chi bộ trực thuộc Đảng bộ cơ sở và 88 đảng viên. Ủy ban kiểm tra Huyện ủy kiểm tra 09 tổ chức Đảng và 53 đảng viên; Ủy ban kiểm tra cấp cơ sở kiểm tra đối với 35 đảng viên. Nội dung kiểm tra đối với tổ chức Đảng: Về việc chấp hành nghị quyết, chỉ thị, quy định, kết luận của Đảng, việc chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước, thực hiện quy chế làm việc, nguyên tắc tập trung dân chủ, đoàn kết nội bộ, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; kết quả kiểm tra kết luận 09 tổ chức Đảng có vi phạm, tuy nhiên không có tổ chức đảng phải thi hành kỷ luật. Đối với đảng viên được kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, có 27 đảng viên do cấp huyện quản lý, 27 đảng viên do cấp cơ sở quản lý; có 36 Đảng ủy viên, 12 Chi uỷ viên. Nội dung kiểm tra tập trung vào việc chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, chế độ công tác đối với 28 đảng viên; việc giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống 06 đảng viên; việc giữ gìn đoàn kết nội bộ 01 đảng viên; những điều đảng viên không được làm 13 đảng viên; tham nhũng cố ý làm trái 02 đảng viên, thiếu trách nhiệm buông lỏng lãnh đạo 36 đảng viên, vi phạm về đất đai, tài nguyên 12 đảng viên, tài chính, ngân hàng, đầu tư, xây dựng cơ bản 01 đảng viên, vi phạm khác 18 đảng viên; qua kiểm tra kết luận: Số đảng viên có vi phạm là 65 đảng viên; số đảng viên phải thi hành kỷ luật là 40 đảng viên; số đảng viên đã thi hành kỉ luật là 40 đảng viên.
Riêng năm 2020 và năm 2021, trong điều kiện dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, khiến công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng gặp nhiều khó khăn, song Uỷ ban kiểm tra Huyện ủy Đoan Hùng đã tiến hành 02 cuộc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 02 tổ chức Đảng là Ban Thường vụ Đảng ủy xã và 12 đảng viên, trong đó có 8 cấp ủy viên; nội dung kiểm tra bao gồm: Việc lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khoá XII về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ” gắn liền với việc thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị về "Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh"; việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về lĩnh vực đất đai, xây dựng; việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên theo Quy định 109-QĐ/TW ngày 03/01/2018 của Ban Bí thư. Kết quả kiểm tra, có 02 tổ chức Đảng và 12 đảng viên có vi phạm, tuy nhiên các vi phạm này chưa đến mức phải thi hành kỷ luật.
Trong 9 tháng đầu năm 2022, tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với 01 tổ chức Đảng và 05 đảng viên là cấp ủy viên về nội dung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện việc rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với việc thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị về học tập và làm theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện các nguồn thu vận động ủng hộ trên địa bàn xã. Kết quả kiểm tra, đã chỉ ra một số tồn tại hạn chế của tổ chức Đảng và các đảng viên được kiểm tra. Tuy nhiên, các tồn tại hạn chế này chưa đến mức phải thi hành kỷ luật. Uỷ ban kiểm tra Huyện ủy đã yêu cầu tổ chức Đảng, đảng viên được kiểm tra nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm, tập trung khắc phục những tồn tại, hạn chế được chỉ ra.
Thông qua công tác kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, cấp ủy, Ủy ban kiểm tra đã xem xét, xử lý nghiêm các tổ chức Đảng và đảng viên có khuyết điểm, vi phạm và công khai kết quả xử lý. Đồng thời, tham mưu giúp cấp ủy cùng cấp luân chuyển, thay thế, cho thôi giữ chức vụ đối với các đảng viên vi phạm kỷ luật. Qua đó tạo sự đồng bộ trong công tác kiểm tra, giám sát, được cán bộ, đảng viên và Nhân dân đồng tình, ủng hộ và đánh giá cao, góp phần chủ động ngăn ngừa vi phạm, tiêu cực của cán bộ, đảng viên và tổ chức Đảng, tăng cường xây dựng chỉnh đốn Đảng, đề cao kỷ cương, kỷ luật của Đảng, xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác kiểm tra đối với tổ chức Đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm vẫn còn những hạn chế, khó khăn, chưa theo kịp được yêu cầu thực tế tình hình vi phạm của tổ chức Đảng, đảng viên. Một số cấp ủy, tổ chức Đảng, người đứng đầu cấp ủy chưa thật quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm. Việc tự kiểm tra, giám sát, phát hiện, xử lý vi phạm trong nội bộ tổ chức Đảng còn hạn chế. Một số Ủy ban kiểm tra cấp cơ sở chưa chủ động, còn trông chờ, nghe ngóng vào sự chỉ đạo của cấp ủy…Vì vậy, đã hạn chế việc chủ động phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm, ảnh hưởng đến kết quả công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Nguyên nhân chủ yếu của những tồn tại, hạn chế nêu trên có cả yếu tố khách quan và chủ quan, song chủ yếu và quyết định vẫn là nguyên nhân chủ quan, đó là: Một số cấp ủy, người đứng đầu cấp ủy cơ sở chưa thực sự sâu sát, quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm; đối tượng kiểm tra ngại bị kiểm tra, sợ ảnh hưởng đến uy tín, thành tích, do đó thường xuất hiện tâm lý mặc cảm, đối phó, thiếu cộng tác; công tác nắm tình hình ở các tổ chức Đảng, đảng viên và phát hiện dấu hiệu vi phạm vẫn là việc làm khó khăn; cán bộ làm công tác kiểm tra ở cơ sở chủ yếu là kiêm nhiệm, nghiệp vụ, kỹ năng, nghiệp vụ chuyên môn còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, trong khi những vi phạm ngày càng tinh vi, phức tạp...
Để khắc khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, trọng tâm là kiểm tra tổ chức Đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm, góp phần xây dựng tổ chức cơ sở Đảng trong sạch, vững mạnh, các cấp ủy Đảng và Ủy ban kiểm tra các cấp trong huyện cần coi trọng và tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:
Một là, tăng cường tuyên truyền, giáo dục bằng nhiều hình thức nhằm nâng cao hơn nữa nhận thức, trách nhiệm và quyết tâm chính trị cho các cấp ủy, tổ chức Đảng, Ủy ban kiểm tra các cấp và cán bộ kiểm tra về mục đích, ý nghĩa, tác dụng của việc kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm để từ đó phối hợp, cộng tác và tổ chức thực hiện. Các cấp ủy trong Đảng bộ huyện thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm tra tổ chức Đảng cấp dưới và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm, nhất là đối với những vụ việc khó khăn, phức tạp, nhạy cảm theo Quy định 22-QĐ/TW ngày 28/7/2021 của Ban Chấp hành Trung ương về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng; tăng cường chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi cho Ủy ban kiểm tra cùng cấp thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm tra đối với tổ chức Đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm.
Hai là, cấp ủy, tổ chức Đảng, Ủy ban kiểm tra các cấp cần nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm. Ủy ban kiểm tra các cấp phải tăng cường tham mưu cho cấp ủy và chủ động tiến hành kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, tập trung vào những nơi có vấn đề bức xúc, phức tạp, nổi cộm, dễ phát sinh sai phạm, nhiều đơn thư, nhiều vấn đề dư luận quan tâm như quản lý và sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản, quản lý và sử dụng tài chính, tài sản công, xây dựng cơ bản, công tác chính sách, công tác bồi thường thiệt hại, giải phóng mặt bằng nhất là đối với các dự án trọng điểm của địa phương…; những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, chú trọng kiểm tra trách nhiệm cá nhân của cán bộ chủ chốt, của người đứng đầu. Thông qua đó, nhằm giúp cho tổ chức Đảng, đảng viên kịp thời chấn chỉnh, khắc phục, sửa chữa khuyết điểm, vi phạm, không để khuyết điểm kéo dài thành vi phạm, vi phạm nhỏ trở thành vi phạm lớn.
Ba là, Ủy ban kiểm tra các cấp cần chủ động nắm chắc tình hình, thu thập thông tin, tài liệu từ nhiều kênh khác nhau nhằm kịp thời nhận diện, sàng lọc, phát hiện, xác định dấu hiệu vi phạm của các tổ chức Đảng và đảng viên để xem xét, cân nhắc kiểm tra, xử lý đảm bảo đúng đối tượng, nội dung và thời điểm; đồng thời khắc phục tình trạng thụ động, chờ ý kiến chỉ đạo, đồng ý của cấp ủy mới thực hiện kiểm tra tổ chức Đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm. Triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ giám sát đối với tổ chức Đảng và đảng viên, nhất là đối với tổ chức Đảng cấp dưới trực tiếp, cấp ủy viên cùng cấp và cán bộ thuộc diện cấp ủy cấp mình quản lý theo Quy chế giám sát trong Đảng ban hành kèm theo Quyết định số 86 ngày 1/6/2017 của Bộ Chính trị.
Ủy ban kiểm tra cấp trên cần tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn Ủy ban kiểm tra cấp dưới về nghiệp vụ chuyên môn và giúp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm theo Quy định số 195-QĐ/TW ngày 18/6/2019 của Ban Bí thư. Thực hiện tốt các quy chế phối hợp giữa Ủy ban kiểm tra với các ban Đảng, các phòng chuyên môn UBND huyện, Thanh tra huyện, các cơ quan khối nội chính huyện để nắm tình hình, trao đổi thông tin, liên quan trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và tình hình chấp hành kỷ luật Đảng, pháp luật của Nhà nước; cung cấp hồ sơ, tài liệu về dấu hiệu vi phạm, đơn thư khiếu nại, tố cáo của tổ chức Đảng và đảng viên để phục vụ tốt việc phát hiện và xác định dấu hiệu vi phạm để tiến hành kiểm tra.
Bốn là, cấp ủy, Ủy ban kiểm tra các cấp thường xuyên quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra Đảng có phẩm chất đạo đức trong sáng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có dũng khí đấu tranh, thực sự công tâm, khách quan, chính trực, có chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, phương pháp công tác tốt, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của công tác kiểm tra, giám sát trong tình hình mới. Quan tâm, chăm lo và có chế độ chính sách khích lệ, động viên, khen thưởng kịp thời đối với đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra Đảng, nhất là ở cấp cơ sở; là chỗ dựa tinh thần cho cán bộ kiểm tra thực hiện nhiệm vụ được giao.
Bài, ảnh: Ngô Thị Thu Hiên - Huyện ủy Đoan Hùng